POEMA DE ROSALÍA DE CASTRO O XAN

 

Xan vai coller leña ó monte,

Xan vai a compoñer cestos,

Xan vai a poda-las viñas,

Xan vai a apaña-lo esterco,

e leva o fol ó muíño,

e trai o estrume ó cortello,

e vai á fonte por augua,

e vai a misa cos nenos,

e fai o leito i o caldo...

Xan, en fin, é un Xan compreto,

desos que a cada muller

lle conviña un polo menos.

Pero cando un busca un Xan,

casi sempre atopa un Pedro.

Pepa, a fertunada Pepa,

muller do Xan que sabemos,

mentras seu home traballa,

ela lava os pés no rego,

cátalle as pulgas ó gato,

peitea os longos cabelos,

bótalles millo ás galiñas,

marmura co irmán do crego,

mira si hai ovos no niño,

bota un ollo ós mazanceiros,

e lambe a nata do leite,

e si pode bota un neto

ca comadre, que agachado

traillo en baixo do mantelo.

E cando Xan pola noite

chega cansado e famento,

ela xa o espera antre as mantas,

e ó velo entrar dille quedo:

—Por Dios non barulles moito...

que me estou mesmo morrendo.